Süresiz Oturma İzni – Yerleşim İzni

Almanya’da kalıcı olarak yaşama isteği, birçok insan için önemli bir adımdır. Süresiz oturum izni, özellikle yerleşim izni (Niederlassungserlaubnis) olarak alındığında, kişinin geleceğini uzun vadeli olarak planlayabilmesi için gerekli hukuki güvenceleri sağlayacaktır. Bu izin, sadece kalıcı oturum hakkı sunmakla kalmaz, aynı zamanda sınırsız çalışma hakkı tanır ve çoğu zaman ileride vatandaşlığa geçiş için bir ön koşul teşkil eder.

Bu makalede, Avukat Zafer Özkan süresiz oturma izninin tam olarak ne anlama geldiğini, yerleşim izninin alınması için hangi şartların yerine getirilmesi gerektiğini ve neden başvuru sürecinin en başından itibaren göç hukuku konusunda uzman bir avukat olan Zafer Özkan tarafından yönlendirilmesinin önemli olduğunu açıklıyor.

Süresiz Oturma İzni Ne Anlama Gelir?

Süresiz oturum izni, kişinin Almanya’da kalıcı olarak yaşama hakkına sahip olmasını sağlar. Belirli bir süreyle sınırlı olan (örn. 1 veya 2 yıl) oturum izninin aksine, süresiz oturum izni otomatik olarak sona ermez. Bu izin, kişiye yüksek düzeyde güvenlik ve öngörülebilirlik sunar bu da özellikle iş hayatı, aile düzeni ve genel gelecek planlamaları açısından büyük avantajlar sağlar.

Yerleşim İzni, En Önemli Süresiz Oturum Statüsüdür

Almanya’daki en önemli süresiz oturum statüsü, § 9 AufenthG’ye göre düzenlenen yerleşim iznidir (Niederlassungserlaubnis). Bu izin, sınırsız çalışma hakkı ve kalıcı ikamet imkânı sunar. Ancak bu izni alan kişinin pasaport geçerliliğinin korunması ve genel yasal düzenlemelere uyulması ve benzeri bazı yükümlülükleri devam edecektir. Bazı istisnai durumlarda, örneğin ağır suçlar işlenmesi veya kişinin Almanya’dan kalıcı olarak ayrılması halinde, süresiz oturma izni iptal edilebilir.

Yerleşim izni belgesinde bir geçerlilik tarihi yer alır, ancak bu tarih yalnızca belgenin kendisine aittir, yerleşim izninin süresine ilişkin değildir. Yerleşim izni süresizdir, ancak bir pasaport gibi, belge düzenli olarak yenilenmelidir.

Temelde İki Süresiz Oturum Statüsü Mevcuttur

Almanya’da temelde iki tür süresiz oturum statüsü bulunmaktadır:

• Yerleşim İzni (Niederlassungserlaubnis): Yerleşim izni sadece Almanya için geçerli olup, başvuru sahibinin belirli bir süre boyunca yasal olarak ikamet etmiş olması, finansal durumunun güvence altında olması, yeterli seviyede dilbilgisi ve emeklilik sigortası ödemelerini yapmış olması gerekmektedir.
• AB’de Süresiz Oturum İzni (Erlaubnis zum Daueraufenthalt-EU): Bu izin süresizdir ve ayrıca bu izne sahip olan kişiye diğer AB ülkelerine daha kolay taşınma, o ülkelerde çalışma veya yaşama imkanı sunar. Şartları temel olarak yerleşim iznine (Niederlassungserlaubnis) benzese de ek olarak bazı ekonomik güvencelerin sağlanması gerekmektedir.

Her iki oturum statüsü de Almanya’da kalıcı entegrasyon için kritik adımlardır ve çoğu zaman vatandaşlığa geçişin ön koşulunu oluşturur.

Yerleşim izni (Niederlassungserlaubnis) nedir?

Yerleşim izni (Niederlassungserlaubnis), Almanya’da kalıcı olarak yaşamak ve geleceğini burada şekillendirmek isteyenler için daha fazla hukuki güvenlik ve özgürlük sağlamak açısından önemli bir adımdır.

Yerleşim izni, Almanya için süresiz bir oturum statüsüdür. Bu izinle, Almanya’da süresiz yaşama ve çalışma hakkına sahip olursunuz. Belirli şartları sağlayan ve kalıcı olarak Almanya’da yerleşmek isteyen yabancılara verilir. Yasal dayanağı ise § 9 Alman Oturum Yasasıdır (AufenthG).

Yerleşim izni, öğrenim veya mesleki eğitim gibi belirli bir amaca bağlı değildir ve günlük yaşamda Alman vatandaşlarıyla geniş ölçüde hukuki eşitlik sağlar.

Yerleşim İzninin Önemli Özellikleri

Yerleşim izni aşağıdaki özelliklerle tanımlanabilir:

• Süresiz: Oturma izni otomatik olarak sona ermez. Genellikle yenileme gerektirmez.
• Sınırsız Çalışma Hakkı: Ek bir izin almadan her türlü bağımsız veya bağımlı çalışma faaliyetinde bulunabilirsiniz.
• Hukuki Güvence: İşinizi kaybetseniz veya yaşam koşullarınız değişse bile yerleşim izni genel olarak geçerliliğini korur.
• Vatandaşlık Başvurusu İçin Ön Koşul: Yerleşim izni, Alman vatandaşlığına geçişte önemli bir ara aşamadır.

Oturma İzni ile Farkı

Almanya’daki birçok yabancı öncelikle sınırlı bir süre için verilen geçici oturma iznine sahiptir. Bu izin eğitim, çalışma veya insani nedenler gibi belirli bir amaç doğrultusunda verilir.

Ancak belirli bir süre geçtikten ve bazı şartlar yerine getirildikten sonra (örneğin, bağımsız geçim kaynağının güvence altına alınması, iyi entegrasyon), süresiz yerleşim iznine (Niederlassungserlaubnis) geçiş mümkündür.

Yerleşim İzni İçin Gereken Şartlar

Almanya’da yerleşim izni (Niederlassungserlaubnis) alabilmek için başvuru sahiplerinin belirli yasal gereklilikleri yerine getirmesi gerekmektedir. Bu koşullar, kişinin Almanya’da köklü bir yaşam kurduğunu ve ekonomik ile sosyal hayata uzun vadeli entegrasyonunun gerçekleştiğini garanti altına almak için belirlenmiştir. Bu gereklilikler § 9 Abs. 2 Satz 1 Alman Oturum Yasasında (AufenthG) düzenlenmiştir.

En önemli şartları ise şunlardır:

• En az beş yıllık oturum iznine sahip olmak: Kural olarak Almanya’da en az beş yıldır yasal olarak bir oturma izniyle ikamet ediyor olmanız gerekmektedir (§ 9 Abs. 2 Satz 1 Nr. 1 AufenthG). Ulusal vizeyle Almanya’da geçirilen süreler de tamamen hesaba katılır. Belirtilen süre boyunca, günlük yaşamın büyük kısmının Almanya’da geçmesi beklenmektedir. Kısa süreli ayrılıklar genellikle sorun teşkil etmez. Ayrıca, başvuru sırasında geçerli bir ulusal pasaport veya pasaport yerine geçen belgeye ve geçerli bir oturum iznine sahip olmanız zorunludur.
• Güvence Altına Alınmış Geçim Kaynağı: Başvuru sahibinin ve bakmakla yükümlü olduğu aile üyelerinin geçim kaynağı, kamu desteklerine (örneğin, sosyal yardım) başvurmadan sağlanmalıdır (§ 9 Abs. 2 Satz 1 Nr. 2 AufenthG). Geçim kaynağının yeterli olup olmadığı, vatandaşlık maaşı (SGB II) kuralları ve teorik ihtiyaç hesaplamalarına göre değerlendirilir. Eğer tüm bakmakla yükümlü olunan aile üyeleri için gelir düzeyi, vatandaşlık maaşı ihtiyacını karşılayacak kadar yüksekse, bu şart sağlanmış olur. Gelir kapsamında, ücretli çalışma, bağımsız meslek faaliyetleri ve emeklilik gelirleri yer alır. Ayrıca çocuk parası (Kindergeld) ve ebeveyn yardımı (Elterngeld) gibi ek sosyal destekler de gelir hesaplanmasına dahil edilir.
• En Az 60 Ay Zorunlu Emeklilik Sigortası Prim Ödemesi: Almanya’daki yasal emeklilik sigortasına en az 60 ay zorunlu prim ödemiş olmanız gerekmektedir (§ 9 Abs. 2 Satz 1 Nr. 3 AufenthG). Alternatif olarak, benzer ödemeler (örneğin, memur emeklilik sistemi, özel emeklilik planları veya gönüllü emeklilik sigortası katkıları) da hesaba katılabilir. Çocuk bakım süreleri veya aile üyelerinin evde bakımı gibi dönemler de ilgili sürelere dahil edilebilir. Eşler aynı evde yaşıyorsa, bu şartı sağlamak için sadece birinin gerekli primleri ödemesi yeterlidir.
• Yeterli Almanca Dil Bilgisi ve Alman Hukuk ile Toplum Düzeni Hakkında Bilgi: Başvuru sahiplerinin yeterli düzeyde Almanca bilgisine sahip olması gerekmektedir. Bu, kural olarak Avrupa Dilleri Ortak Referans Çerçevesi’ne (GER) göre B1 seviyesine karşılık gelmektedir. Dil yeterliliğinin yanı sıra, Almanya’nın hukuk sistemi ve toplumsal düzeni hakkında temel bilgilere sahip olduğunuzu kanıtlamanız gerekmektedir (§ 9 Abs. 2 Satz 1 Nr. 8 AufenthG). Pratikte bu gereklilik, “Almanya’da Yaşam (Leben in Deutschland)” testinin başarıyla tamamlanması veya bir entegrasyon kursuna katılım yoluyla sağlanabilir. Almanya’da alınmış bir okul diploması da yeterli bir kanıt olarak kabul edilir.
• Ciddi Suçlara Karışmamış Olmak: Hukuki olarak ciddi suçlara karışmamış olmanız beklenmektedir. Federal Merkez Sicilinde yer alan kayıtlar, özellikle ciddi veya tekrar eden suçlar, yerleşim izni verilmesini engelleyebilir. Suçun ağırlığı ve türü, yerleşim izninin verilmesine engel teşkil edebilir.
• Çalışma İzni: Bir işte çalışabilmek için yasal olarak çalışma hakkına sahip olmanız (§ 9 Abs. 2 Satz 1 Nr. 5 AufenthG) ve mesleğiniz gerektiriyorsa ilgili mesleki izinlere sahip olmanız (§ 9 Abs. 2 Satz 1 Nr. 6 AufenthG) gerekmektedir. Bu tür mesleki izinler özellikle serbest meslek gruplarında—örneğin sağlık alanında çalışan doktorlar ve eczacılar için—zorunlu olabilir.
• Yeterli Konut Şartı: Başvuru sahibinin ve ailesinin yeterli büyüklükte bir konuta sahip olması gerekmektedir (§ 9 Abs. 2 Satz 1 Nr. 7 AufenthG). "Uygun konut" tanımı şu ölçütlere dayanır: 6 yaşından büyük her birey için yaklaşık 12 m², 6 yaş altı bireyler için yaklaşık 10 m², 2 yaşından küçük çocuklar hesaplamaya dahil edilmez. Ek olarak, mutfak, banyo ve tuvalet gibi ortak alanlar mevcut olmalı ya da paylaşılabilir durumda olmalıdır.Toplu barınma tesislerinde ikamet edilmemelidir. Eyalet yasalarına göre konut uygunluğu konusunda farklı sınırlar belirlenebilir.

İstisnalar

Fiziksel, zihinsel veya ruhsal hastalığı ya da engeli bulunan kişiler için bu şartlardan bazıları muaf tutulabilir. § 9 Abs. 2 Satz 3 ve 6 AufenthG’ye göre, dil yeterliliği, Alman hukuk ile toplum düzeni hakkında bilgi, güvence altına alınmış geçim kaynağı ve 60 ay zorunlu emeklilik sigortası primi ödemesi şartlarından muafiyet sağlanabilir. Benzer bir düzenleme mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla başka durumlarda da uygulanabilir, ancak bireysel şartlara bağlı olarak ele alınmalıdır. Eğer entegrasyon kursu zorunluluğu yoksa, dil bilgisi açısından yalnızca temel anlaşma becerileri yeterli kabul edilir.

3 Yıl Sonrası Alınabilecek Yerleşim İzni (Niederlassungserlaubnis)

Belirli oturum izinlerine sahip kişiler veya belirli gruplar için yerleşim izni alma şartları kolaylaştırılmıştır. § 18c AufenthG’ye göre, §§ 18a, 18b, 18d veya § 18g AufenthG kapsamındaki oturum izinlerine sahip yabancılar (nitelikli iş gücü), sadece üç yıl ikamet ettikten ve 36 ay zorunlu emeklilik sigortası primi ödedikten sonra yerleşim izni alabilirler. Benzer kolaylıklar, § 9 Abs. 3a AufenthG’ye göre eşler için de geçerlidir.

Eşler İçin Süresiz Oturma İzni

Bir başka kolaylık ise § 28 Abs. 2 AufenthG’ye göre Alman vatandaşı ile evli olan kişilerin üç yıl sonunda yerleşim izni alabilmesidir.
Buna ek olarak serbest meslek sahipleri için de bir kolaylık bulunmaktadır. Buna göre § 21 Abs. 4 AufenthG’ye göre, üç yıllık ön ikamet süresi yeterli olacak ve bunun için kişinin mesleki faaliyetinin gelecekte başarı göstereceği öngörülebilmeli ve kendisi ile ailesinin geçim kaynağı güvence altına alınmış olmalıdır.

Mültecilik statüsü tanınmış kişiler için de § 26 Abs. 3 AufenthG’ye göre süresiz oturma izni almak mümkündür. Eğer geçim kaynağı büyük ölçüde güvence altına alınmış ve Almanca bilgisi (A2 seviyesi) belgelenmişse beş yıl sonunda yerleşim izni almak mümkün olacaktır (§ 26 Abs. 3 Satz 1 AufenthG).
Aynı zamanda bu kişiler eğer Almanca bilgisi (C2 seviyesi) belgelenmişse ve geçim kaynağı büyük ölçüde güvence altına almışsa üç yıl sonunda da yerleşim izni mümkündür (§ 26 Abs. 3 Satz 3 AufenthG).

Süresiz Oturum İzni Hangi Avantajları Sağlar?

Yerleşim izni (Niederlassungserlaubnis), sadece bir oturum statüsü değil, aynı zamanda hukuki güvenlik, mesleki özgürlük ve Almanya’da uzun vadeli bir gelecek için önemli bir adımdır. Yerleşim iznine sahip olan kişiler, günlük yaşamda ve gelecek planlamalarında birçok avantajdan faydalanabilirler.

Yerleşim İzninin Avantajları

• Süresiz Oturum: Yerleşim izni süresizdir. Geçici oturum izinlerinin aksine, düzenli olarak yenilenmesi gerekmez. Bu durum, size ve ailenize uzun vadeli planlama güvencesi sağlar. Sınır dışı edilme veya yabancılar dairesiyle hukuki ihtilafa girme endişesi taşımanıza gerek kalmaz.
  
  Ancak, yerleşim iznini belgeleyen dokümanlar—örneğin pasaport veya kimlik kartı—belirli aralıklarla yenilenmelidir. Bu yalnızca bir formalitedir ve yerleşim izni için belirlenen koşullar tekrar incelenmez.
• Sınırsız Çalışma Hakkı: Yerleşim izni hem çalışan hem de serbest meslek sahibi olarak her türlü iş faaliyetinde bulunma hakkı tanır. Ek bir çalışma iznine gerek yoktur. Belirli bir işverene veya sektöre bağlı kalma zorunluluğu ortadan kalkar, bu da iş aramayı veya kariyer değişikliğini kolaylaştırır. Büyük yatırımlar yapmak isteyenler için yerleşim izni kredi güvenilirliğini artırabilir ve örneğin bir iş kurmak veya ev satın almak için krediye başvururken avantaj sağlar.
• İş Kaybı Halinde Oturum Hakkı Korunur: İşinizi kaybetseniz bile yerleşim izni geçerliliğini korur. Bazı geçici oturma izinlerinin aksine, iş kaybı otomatik olarak sınır dışı edilmenize veya oturum hakkınızı kaybetmenize neden olmaz.
• Kolaylaştırılmış Aile Birleşimi: Yerleşim izni sahipleri, eşlerini veya çocuklarını aile birleşimi kapsamında Almanya’ya getirmek için iyi koşullara sahiptir. Pek çok durumda, konut veya dil yeterliliği gibi gereklilikler daha kolay sağlanabilir.
• Vatandaşlık Başvurusu İçin Ön Şart: Yerleşim izni, vatandaşlık başvurularında genellikle zorunlu bir adım olup, Alman vatandaşlarıyla hukuki eşitliği sağlamada önemli bir rol oynar.
• Seyahat Kolaylığı: Yerleşim izni sahipleri, ek vize almadan pek çok Schengen ülkesine seyahat edebilir. 180 gün içinde 90 güne kadar Schengen bölgesinde turistik veya iş amaçlı konaklamak mümkündür.
• Sınır Dışı Edilmeye Karşı Hukuki Koruma: Yerleşim izni, geçici oturum izinlerine kıyasla sınır dışı edilme riskine karşı çok daha güçlü bir koruma sağlar. Bu izin, kişinin Almanya’da kalıcı olarak yaşamasının istendiğini ve uzun vadeli bir statüye sahip olduğunu gösterir.

Yerleşim İzni Nereden Başvurulur?

Yerleşim izni, kişinin ana ikamet adresine bağlı olan Yabancılar Dairesi’ne (Ausländerbehörde) yapılmalıdır. Şehir veya bölgeye göre başvuru süreci farklılık gösterebilir. Bazı büyük şehirlerde özel çevrimiçi portallar veya merkezi başvuru noktaları bulunabilir.

Başvuru yapıldıktan sonra genellikle bir başvuru alındı teyidi verilir. Bazı şehirlerde, başvuru onayı olarak bir PDF belgesi sağlanır. Bu belge, mevcut oturum izninin süresi dolsa bile Almanya’da geçerli olduğunu gösterir.

Yerleşim İzni Başvuruları

• Hamburg
• München
• Berlin
• Frankfurt
• Köln
• Bremen
• Düsseldorf
• Mainz
• Leipzig
• Stuttgart
• Nürnberg
• Bochum

Gerekli Belgeler

Belgelerin tam listesi eyalete veya oturum durumuna bağlı olarak değişebilir. Ancak genellikle aşağıdaki belgeler gereklidir:

• Doldurulmuş başvuru formu
• Geçerli pasaport
• Biyometrik pasaport fotoğrafı
• Güvence altına alınmış geçim kaynağına dair kanıt (örn. maaş bordrosu, iş sözleşmesi)
• En az 60 ay süresince yasal emeklilik sigortasına yapılan katkıların kanıtı
• Almanca B1 dil sertifikası
• Alman hukuk ve toplum yapısı hakkında temel bilgi belgesi (örn. “Leben in Deutschland”)
• Yeterli konutun mevcut olduğuna dair kanıt (örn. kira sözleşmesi)

Bazı özel durumlarda ek belgeler talep edilebilir, özellikle istisna kapsamına giriyorsanız.

Neden Hukuki Danışmanlık Almak Faydalıdır?

Yerleşim izni başvurusu ilk bakışta kolay görünse de aslında oldukça karmaşık olabilir. Gerekli belgelerin hazırlanmasındaki küçük hatalar veya şartların yanlış anlaşılması, başvurunun reddedilmesine veya gecikmesine neden olabilir. Bu nedenle, sürecin en başından itibaren göç hukuku alanında uzman bir avukattan destek almak büyük önem taşır.

Göç hukuku alanında uzman bir avukat, mevcut yasal gereklilikleri iyi bilir ve hangi belgelerin başvuru sürecinde kritik rol oynayacağını belirleyebilir. Bu alanda uzman avukat, şartların ne zaman ve nasıl sağlandığını dikkatle değerlendirir, olası sorunları önceden tespit edip çözebilir. Bu sayede başvurunun başarı ihtimali önemli ölçüde artar ve gereksiz gecikmeler veya reddedilme ihtimali azaltılır.

Yerleşim İzninin Reddedilmesi Durumunda Hukuki Destek Özellikle Önemlidir

Yerleşim izni başvurusu reddedildiğinde, vakit kaybetmeden alanında deneyimli bir göç hukuku avukatına danışmak büyük önem taşır. Bu tür durumlarda yasal süreler dikkate alınmalı ve itiraz ya da dava gibi hukuki yollar değerlendirilmelidir. Uzman desteği olmadan, ret kararına etkili şekilde itiraz etmek ve oturma hakkını sağlamak zor olabilir.

Başvurunuzu güvence altına almak istiyorsanız, göç hukuku üzerine uzmanlaşmış Avukat Zafer Özkan’dan destek alın. Size kapsamlı danışmanlık sağlar, başvurunuzun başarı şansını bireysel olarak değerlendirir ve tüm süreç boyunca güvenilir bir şekilde yanınızda olur. Başvuru sürecinden başlayarak, itiraz ve dava aşamalarında da sizi temsil eder.

Bir Sonraki Adımınız: Halihazırda yerleşim izni alma hakkınız olup olmadığını öğrenmek mi istiyorsunuz? Yerleşim izni başvurunuz reddedildi ve buna itiraz etmek mi istiyorsunuz?

Şimdi Avukat Zafer Özkan ile bir randevu alın ve bireysel danışmanlık hizmetinden yararlanın!

Sonuç

• Yerleşim İzni Süresiz Oturum ve Hukuki Güvence Sağlar: Yerleşim izni, yabancıların Almanya’da kalıcı olarak yaşamasına ve çalışmasına olanak tanır. Planlama güvencesi sağlar ve iş kaybı durumunda sınır dışı edilme riskine karşı koruma sunar.
• Yerleşim İzninin Şartları: Yerleşim izni almak için gerekli olan koşullar şunlardır: En az beş yıl süreli oturma izni, Güvence altına alınmış geçim kaynağı, 60 ay boyunca emeklilik sigortası primi ödeme, B1 seviyesinde Almanca dil bilgisi, Alman hukuk ve toplumsal düzen hakkında temel bilgiler. Bazı kişilere yönelik kolaylaştırmalar bulunmaktadır. Örneğin, belirli şartlar sağlandığında yerleşim izni üç yıl içinde alınabilir.
• Özel İstisnalar ve Kısaltılmış Süreler: Nitelikli iş gücü, Alman vatandaşlarının eşleri, serbest meslek sahipleri ve tanınmış mülteciler daha kolay şartlarla (örneğin üç yıl içinde) yerleşim izni başvurusu yapabilirler.
• Yerleşim İzninin Avantajları: Süresiz oturum hakkı, sınırsız çalışma imkânı, kolaylaştırılmış aile birleşimi, vatandaşlık başvurusu için temel gereklilik, Schengen bölgesinde vizesiz seyahat kolaylığı, sınır dışı edilme riskine karşı güçlü hukuki koruma
• Yerleşim İzni Başvurusu: Başvuru, ana ikamet adresine bağlı Yabancılar Dairesi’ne (Ausländerbehörde) yapılmalıdır. Bazı şehirlerde online başvuru hizmetleri mevcuttur. Gerekli belgeler: Geçerli pasaport, başvuru formu, gelir belgesi, emeklilik sigortası kanıtı, dil sertifikaları
• Göç Hukuku Uzmanı Avukat Desteği Önemlidir: Yerleşim izni sürecinde hataların önlenmesi ve başarı şansının artırılması için göç hukuku konusunda uzman bir avukattan destek almak büyük fayda sağlar. Avukat Zafer Özkan gibi göç hukuku alanında uzman, başvuru sürecinin her aşamasında destek sunar, başvurunun reddedilmesi durumunda itiraz veya dava açılmasında destek olacaktır.